FASHION DESIGNER – NGÀNH HỌC THỜI THƯỢNG HAY QUY CHUẨN
(Theo quan điểm cá nhân)
Và bài viết sẽ nói lên những suy nghĩ của mình về hệ thống đào tạo những người có ảnh hưởng to lớn đến nền thời trang nước nhà tương lai. Dù mình không học hay đào tạo gì trong ngành thời trang. Mình là 1 kẻ ngoại đạo chính hiệu.
Fashion designer – hay thân thương chúng ta hay gọi là “Nhà Thiết Kế Thời Trang”. Khái niệm Fashion Designer 4.0 có vẻ hơi lệch lạc đi nhiều khi có những “người” ở trên trời rơi xuống treo ngay 1 cái title to và oách trên profile social như là “Fashion Designer của Brand A” “Fashion Designer của Brand B” thực sự nói đến kim khâu mũi chỉ, lịch sử mĩ thuật còn chưa nắm được. Đau nhưng đúng – nó thể hiện được nhu cầu thị trường hiện tại, đang trẻ hóa dần và nhu cầu thưởng thức mĩ thuật cũng như thời trang, đã khác hơn rất nhiều so với người tiêu dùng trước. Ngành công nghiệp thời trang thế giới đang thay đổi và cách quy chuẩn hóa đặc thù tại Việt Nam cũng phải thay đổi theo.
Như thế nào là một sinh viên đang học ngành thiết kế thời trang tài năng?
Nó sẽ là 1 quy trình cố hữu và đậm chất hào nhoáng khi là bạn là một sinh viên tài giỏi, có một bộ sưu tập xuất hiện trong runway cuối kì của bất kì một hệ thống trường học để debut/khai sáng vào trong ngành công nghiệp thời trang này. Cầu kì có, chi tiết có, bay bổng có, sáng tạo có – nhưng đối với cá nhân mình, tính ứng dụng là không. Với một người ngoại đạo và thích thứ thời trang mặc trên người mỗi ngày – mình luôn tự hỏi rằng “ Liệu khi mà bước vào đời – với 1 sự tôn thượng quá mức của các kênh truyền thông hiện tại, rồi các bạn thiết kế trẻ sẽ ra sao?”. Và quả nhiên, thực tế đã chứng minh. Ngành thời trang và kinh tế khốc liệt chỉ cho sinh tồn từ 2,3 người trên hàng ngàn người đang mài dũa kinh sử, sống chết với thời trang.
Cuộc đua đến với danh hiệu “Fashion Designer” càng khốc liệt hơn khi hiện tại trong nước hoạt động đủ mạnh chỉ có vài chục thương hiệu lớn nhỏ. Nhưng hệ thống đào tạo sẽ lên tới hàng trăm hay hàng nghìn nhân sự liên quan đến ngành thời trang. Tất nhiên, số lượng công việc sẽ chỉ có hạn mà thôi. Đâu phải ai cũng là “Fashion Designer” như mong muốn đâu – vậy số sinh viên tốt nghiệp còn lại sẽ đi đâu.
Một hệ quả đau đầu cho các doanh nghiệp – từ lớn, vừa và nhỏ khi hệ thống đào tạo chăm chút cho cái danh hiệu “Fashion Designer” dành cho các sinh viên. Báo chí tung hô, truyền thông rầm rộ - các khóa học online cũng nhắm bắt vào các xu hướng “thời thượng” khi đưa ra các chương trình ngắn hạn “Làm thế nào để trở thành Fashion Designer?”. Tất cả, chỉ chăm chăm vào việc kiếm lợi cho mục đích còn việc làm hay đúng hơn là thỏa mãn các doanh nghiệp thực sự về thời trang. Là không đủ.
Tại sao lại không đủ?
Làm về thời trang hay trong ngành công nghiệp này. Không nhất thiết là Fashion Designer. Hệ thống đào tạo sản sinh ra quá nhiều những sinh viên đào tạo chính quy về Thiết kế nhưng chuyên sâu từng thứ lại không rõ ràng hoặc đang thiếu. Với bản thân kinh nghiệm ngụp lặn trong thời trang đường phố Việt Nam, hệ thống các local brands đang cực kì “khát” một người thiên về kĩ năng, về kĩ thuật. Tiêu biểu là làm rập, lên chi tiết và đảm bảo quy trình sản xuất.
Fashion Designer chỉ là người lên ý tưởng, còn người làm chúng – là những người trực tiếp cầm kim khâu mũi chỉ, may chúng theo đúng idea/moodboard của Fashion Designer hay mình xin gọi là “Công nhân trình độ cao”. Thì lực lượng này đang rất thiếu (ít nhất là trong mảng mình đang hoạt động). Lí do thì cũng đủ kiểu.
Thứ nhất là hệ thống sản xuất của Việt Nam đã quá cũ và quá đi vào tiêu chuẩn hóa. Từ các hệ thống ban đầu, các xưởng may/gia công đã quen với một form/rập đúng đường ni thước vải của những đồ casual như quần tây, áo sơ mi để xuất khẩu hay sử dụng nội địa. Còn những thứ khác phức tạp và đi ra khỏi tư duy an toàn đó, các xưởng sẽ chối ngay đi. Họ sẽ ưu tiên cho các lô hàng sản xuất dễ dàng, an toàn và số lượng lớn.
Thứ hai là các sinh viên được đào tạo để trở thành “Fashion Desinger”. Cái tôi to lớn được rèn giũa 4-5 năm đại học sẽ không cho phép họ trở thành “1 Công nhân trình độ cao” mà bắt buộc phải làm “Một nhà thiết kế thời trang”. Ngay lập tức vừa tốt nghiệp ra trường – Tiêu chí ban đầu của họ là lập 1 thương hiệu riêng mang tên mình, đầy hoài bão và tin tưởng thời trang của mình sẽ được công chúng đón nhận. Nhưng trời không đẹp như là mơ, thị trường vốn dĩ khó tính và ngày càng đòi hỏi tính ứng dụng cao. Chỉ số ít mới tồn tại được. Còn lại thì 1 là làm stylist, 2 là làm photographer, 3 là làm một cái gì đó còn chẳng liên quan đến ngành mình học.
Sự thật đến phũ phàng dành cho những ai hỏi mình “Em muốn làm Fashion Designer đấy”. Chúng ta đủ mà lại thiếu, thiếu nhiều thứ để khiến cả ngành công nghiệp này trẻ hóa đồng đều, kĩ năng cao đồng đều.
Cũng như vậy là về Fashion Business, Fashion Marketing, Fashion Forecast and Market Analysis. Thời trang là một ngành đặc thù, về việc quảng bá truyền thông, dự đoán về thị trường và xu hướng cũng hoàn toàn khác với các ngành về Thực Phẩm, Đồ Gia Dụng hay truyền thông. Nhưng nhìn vào các hệ thống đào tạo hiện tại – chưa có cái nào thực sự chuyên sâu để chúng ta có một lứa nhân sự cao cấp và chỉ giải quyết các vấn đề này. Thế giới bây giờ cũng dần từ bỏ “Fashion Designer” mà thay vào đó là “Creative Director” “Fashion Business Head” vv.vv vì họ cảm thấy rằng nhu cầu phát triển toàn diện tốt hơn chỉ là chăm chăm vào một cái nhà thiết kế thời trang đã khô cằn và chỉ chăm chăm phát triển những thứ mà các chuyên gia quan tâm.
Chuyên gia đánh giá tốt, nhưng chuyên gia không phải là người mua đồ. Khách hàng mới là người mua đồ, và để thuyết phục người ta mua đồ.
Phải có sự đồng nhất từ Fashion Designer, người sản xuất/Manufacturing – Supply chain, Marketing, PR chuyên về thời trang. Một cột mốc quan trọng nữa là trong 5 năm – 10 năm, Gen X hay Gen Y đã không còn là đối tượng chi tiền chủ yếu cho thời trang nữa mà là Gen Z. Và đặc thù thời trang của Gen Z như thế nào, văn hóa/pop – culture/sub – culture ra sao – chúng ta cũng thấy thời trang thế giới thay đổi rồi đấy.
Search